Sigaranın Karaciğere Zararları Nelerdir?

Bu çalışmanın amacı, sigara toksikasyonunun karaciğer dokusunda meydana getirdiği yapısal ve biyokimyasal değişiklikler üzerinde C vitamini ve melatoninin koruyucu etkilerini araştırmaktır.

Bu çalışmada 24 adet Wistar cinsi yetişkin dişi sıçan kullanıldı. Sıçanlar dört gruba ayrıldı:

Deneyin sonunda sıçanlardan eter anestezisi altında karaciğer dokuları ve kan örnekleri alındı. Dokuların bir kısmı rutin histolojik prosedürlerden geçirilerek ışık mikroskobunda incelendi, diğer kısmı ise biyokimyasal tetkiklerle analiz edildi.

Işık mikroskobik incelemelerde, ikinci gruptaki sıçanların karaciğer dokularında sinusoidlerde dilatasyon ve konjesyon, yer yer mononüklear hücre infiltrasyonu ve karyoreksise giden hepatositler gözlemlendi. Melatonin ve C vitamininin bir kısım koruma sağladığı tespit edildi. Biyokimyasal sonuçlarda, ikinci gruba ait karaciğer dokularında malondialdehit ve glutatyon seviyeleri ile katalaz aktivitelerinin yükseldiği belirlendi. C vitamini ve melatonin uygulamasının, karaciğer malondialdehit seviyesini anlamlı şekilde düşürdüğü, glutatyon seviyelerini anlamlı şekilde yükselttiği, ancak katalaz aktivitelerini etkilemediği saptandı.

Sigara inhalasyonunun lipid peroksidasyonunu ve antioksidan sistemi artırdığı, karaciğer dokusunda yapısal değişiklikler meydana getirdiği belirlendi. Bununla beraber, C vitamini ve melatonin uygulamasının sigara toksikasyonuna karşı karaciğerde kısmi bir koruma sağladığı görüldü. Sigara, günümüzün en önemli halk sağlığı sorunlarından biridir ve yaklaşık 4700 farklı bileşenin birleşmesiyle oluşan karmaşık bir maddedir.

Sigara içimi sırasında oldukça fazla miktarda serbest radikal ve reaktif oksijen ürünleri oluşmaktadır. Sigaranın akciğer, larinks, orofarinks, böbrek, mesane, testis ve meme kanserlerine sebep olduğu belirtilmektedir. Sigaranın toksik bileşenlerinden en önemlisi nikotindir. Nikotin, doku ve serumda kolesterol, fosfolipid, trigliserit ve trigliseritten zengin lipoprotein sentezini artırmaktadır. Nikotinin lipoprotein metabolizmasını etkileyerek ateroskleroza sebep olduğu bildirilmektedir. Sigaranın içeriğinde yer alan ve oldukça toksik maddelerden birisi de kadmiyumdur. Uzun süreli kadmiyuma maruz kalınması, bu metalin karaciğer ve böbrekte birikmesine sebep olurken, akut maruz kalınması da karaciğerde birikmesine neden olmaktadır.

Kadmiyum uygulaması karaciğerde apoptozisi indüklemektedir. Bu anlamda, sigara dumanının uzun süre inhalasyonu karaciğer dokusunu etkilemektedir. Ratlarda yapılan deneyler sonucunda sigaraya bağlı olarak hepatositlerde lipid tanecikleri, sinusoidlerde genişleme ve düzensizlik meydana geldiği saptanmıştır.

Melatonin, yaşlanma karşıtı, kimyasal karsinojenlere karşı DNA'yı koruyucu etkisi bulunan ve pineal bezden salgılanan bir hormondur. Antioksidan aktivitesi, reaktif serbest radikallere karşı doğrudan etkisi ve daha fazla antioksidatif enzimleri stimüle etme yeteneği ile meydana gelmektedir. C vitamini ise kollajen, karnitin ve nörotransmitterlerin biyosentezi için gerekli olan, suda çözünebilen önemli bir vitamindir. Diyetle alınan askorbik asit, kalp hastalıklarından dolayı meydana gelebilecek ölüm insidansını düşürmektedir. Stres, sigara, alkol, ateş ve viral enfeksiyonlar kan-askorbik asit seviyesinin hızlı bir şekilde azalmasına sebep olmaktadır.

Bu çalışmada, birçok organda kanserojenik etkisi olduğu bilinen sigaranın, karaciğer dokusunda meydana getirdiği hasara karşı melatonin ve C vitamininin koruyucu etkileri araştırıldı. Yapılan çalışma, sigaranın karaciğer dokusunda yapısal ve biyokimyasal değişikliklere neden olduğunu ve melatonin ile C vitamini uygulamasının bu hasara karşı kısmi bir koruma sağladığını gösterdi. Sigara, günümüzün en önemli halk sağlığı sorunlarından biri olmaya devam etmektedir ve bu konuda daha fazla araştırma ve bilinçlendirme çalışmaları yapılmalıdır.